Na początku nie było niczego. Na znajdujących się przed nami terenach błotnistych nie było żadnej ścieżki, kładki, żadnej drogi czy szosy. Z tego względu uważano dotąd prowadzenie wojny w tego rodzaju terenie za niemożliwe.

Nasi fińscy towarzysze broni byli atakowani w tych błotnistych rejonach przez Bolszewików tylko w zimie, kiedy gruba warstwa lodu skuwała bagna i błoto. Także Sowieci widzieli w tym poprzerastanym morzu lasów, w bagnach i błotach, nieforemnych gnejsach i granitach naturalną przeszkodę nie do pokonania. Sądzili, że nie będziemy w stanie przezwyciężyć tych uwarunkowań naturalnych. Popełnili ten sam błąd, co wcześniej Anglicy, którzy w rozległych lasach Malajów upatrywali najbezpieczniejszych pozycji obronnych i byli bardzo zaskoczeni, gdy Japończycy szybko poradzili sobie z dziczą dżungli.

Tak, Sowieci rozczarowali się także w naszym przypadku. Nie docenili naszych dzielnych pionierów, ludzi z batalionów „błotnych” i budowlanych (Sumpf- und Baubataillone), i naszych dzielnych piechurów. Szczęście, że nie mogą obserwować, z jaką rzetelnością, dokładnością i wytrwałością nasi budowniczowie dróg ruszają do dzieła: z toporami, kilofami i łopatami, piłami spalinowymi i ubijakami w dłoniach.

W nieprzerwanej pracy powstają drogi; nad kilometrowymi błotami, głębokimi jarami i rwącymi potokami zostają przerzucone dukty z okrąglaków (Knüppeldämmen). Zwiadowcy zapuszczają się daleko w tereny wroga i wyznaczają bieg przyszłych dróg. Piechurzy postępując naprzód podążają przeważnie za tymi oznaczeniami. Z wydeptanych śladów powstaje powoli ścieżka, wąska dróżka w odludnym lesie północnej Karelii. Setki, tysiące dłoni biorą się do pracy, a ścieżka zamienia się w drogę dla taczek, w jedyną możliwą żyłę zaopatrzenia przy ataku w dzikie ostępy. Z wysiłkiem zostaje ona wydarta skalistej ziemi, splątanemu lasowi, stromym zboczom i zabłoconym wąwozom. Ta budowa dróg ciągle na nowo pokazuje nam prawdziwą twarz tej ziemi: morze skalnych odłamków i jałowe, gnejsowo-granitowe podłoże.

źródło: „Front am Polarkreis”, Helsinki 1943