Wyciąg z instrukcji dotyczącej użytkowania hełmu i regulaminowego montażu fasunku

1. Hełm wedle doświadczeń wojennych zapewnia ochronę przed kulami szrapnelowymi oraz małymi odłamkami pocisków. Masa i sposób noszenia są efektem wysokich wymagań, które muszą być stawiane dla zapewniania wytrzymałości hełmu na ostrzał.

2. Rozmiar hełmu wybity jest na wewnętrznej stronie nakarczka (…). Przedni daszek hełmu powinien znajdować się na wysokości około 2 cm nad brwiami. Dopasowując hełm bezwzględnie należy dobrać rozmiar, odpowiadający rozmiarowi głowy. Dzięki temu pomiędzy głową a potnikiem [Schweissleder] pozostaje odstęp, który w przypadku wgnieceń hełmu zapobiega urazom czaszki.

3. Do wentylacji hełmu służą wywietrzniki [Entlüftungsbuchsen].

4. Nanoszenie na hełm oznaczeń/oznak (oprócz tarczy herbowej i godła państwowego [Wappenschild u. Hoheitszeichen]) jest zabronione. W czasie pokoju hełm może być maskowany gałęziami, trawą itp., ale tylko na rozkaz przełożonego. Brudzenie hełmu ziemią, gliną itd. jest zabronione. W warunkach bojowych należy natomiast wykorzystywać każdą możliwość maskowania.

5. Podpinkę niezapiętą pod szyją nosi się naciągniętą na daszku hełmu.

6. Wykorzystywanie hełmu niezgodnie z przeznaczeniem, np. do gotowania, jest zabronione. Metal traci swoją wytrzymałość i odporność na ostrzał, zwłaszcza przy ogrzaniu przez ogień.

7. Jeżeli powłoka farby jest uszkodzona, należy ją możliwie szybko odnowić lub uzupełnić, żeby zapobiec rdzewieniu. Polerowanie, lakierowanie błyszczącym lakierem, natłuszczanie hełmu są zakazane. Hełm traci w ten sposób swoją matowość.

8. Prostsze naprawy hełmu (wymiana nitów mocujących fasunek [Splinten] itd.) przeprowadzane są przez zbrojmistrzostwo [Waffenmeisterei]. Do naprawy elementów skórzanych należy w razie zapotrzebowania przydzielić zbrojmistrzostwu do dyspozycji rymarza.

9. W magazynach hełmy należy przechowywać poprzekładane papierem, aby zapobiec uszkodzeniom malowania. Można składować najwyżej pięć hełmów jeden na drugim.

Instrukcja demontażu i montażu wewnętrznej obręczy do zewnętrznej obręczy fasunku Stahlhelminnenausstattung 31

a) Demontaż. Aby wymontować wewnętrzną obręcz (taśma stalowa) z obręczy zewnętrznej (taśma aluminiowa), należy najpierw jedną ręką nacisnąć wewnętrzną obręcz od dołu, w miejscu przynitowania taśmy sprężynowej, w kierunku do wewnątrz hełmu, a następnie drugą ręką, od góry, wyciągnąć taśmę sprężynową ze szlufek obręczy zewnętrznej.

b) Montaż. Montaż obręczy wewnętrznej zaczyna się przy punktach nitowania obu obręczy. Wprowadza się końce taśmy sprężynowej przy miejscu nitowania, w dwie znajdujące się najbliżej niego szlufki metalowe. Następne w kolejności są dwie najbliższe sprężyny po bokach. Przy nich należy uważać, by najpierw włożyć przedni koniec, aby sprężyny nie trafiły na zawiesia podpinki i w ten sposób nie wpływały negatywnie na usprężynowienie. Obydwie przednie sprężyny można włożyć w sposób dowolny. Sprężyny przy ich wprowadzaniu muszą przesuwać się możliwie prostopadle względem wewnętrznej części zewnętrznej obręczy. Gdy koniec sprężyny wejdzie w szlufkę, należy go docisnąć w dół końcem palca. Obręcze należy demontować tylko wtedy, gdy zachodzi taka potrzeba.

Instrukcja montażu fasunku [Stahlhelminnenausstattung 31] w hełmie Siedząc należy umieścić hełm między kolanami – w ten sposób, że tylny otwór na nit znajdować się będzie po stronie przeciwnej do ciała. Następnie należy chwycić fasunek za oba zawiesia do podpinki i tak włożyć go do hełmu, aby tylny otwór na nit w obręczy aluminiowej (obręcz zewnętrzna) znalazł się w jednej linii z tylnym otworem na nit hełmu. Potem – palcami środkowymi i kciukami obu dłoni, należy wcisnąć fasunek tak głęboko w hełm, aż tylny otwór fasunku na nit pokryje się z tylnym otworem hełmu na nit. Poprzez takie wciśnięcie fasunek dopasowuje się do kształtu hełmu. Jeżeli przy wciskaniu tylne otwory nie będą się pokrywać, to prawą dłonią (kciuk od góry, palec wskazujący, środkowy i serdeczny od dołu) należy chwycić fasunek, nieco podnieść go z tyłu i tak długo przesuwać, aż oba tylne otwory fasunku i hełmu się pokryją. Następnie lewą ręką należy wsadzić nit w tylny otwór hełmu i docisnąć hełm oraz głowę nitu piersią o kant stołu – tak, aby nit nie mógł się wysunąć. Prawą ręką – z pomocą małych kleszczy o płaskich szczękach lub pęsety – należy chwycić podkładkę nitu. Odciągając wewnętrzną obręcz palcem środkowym i wskazującym, należy nasadzić podkładkę na nit. Potem należy puścić podkładkę i kleszczami tak daleko rozwieźć wąsy nitu, żeby podkładka nie mogła się już z niego zsunąć. Aby dobrze zamocować nit, należy przyłożyć hełm i głowę nitu do krawędzi stołu i mocno docisnąć fasunek do zewnątrz hełmu. W ten sposób wąsy nitu spłaszczają się i nit jest umocowany.

Podkładkę można też nałożyć bez kleszczy, palcem wskazującym i kciukiem prawej dłoni. W tym wypadku środkowym palcem lewej dłoni należy od zewnątrz docisnąć głowę nitu, środkowym palcem prawej dłoni odciągnąć obręcz wewnętrzną i nałożyć podkładkę na nit. Potem palcem wskazującym prawej dłoni trzeba rozwieźć wąsy nitu nieco na boki. Ostateczne dociśnięcie nitu wykonuje się wówczas o krawędź stołu. Następnie należy znów umieścić hełm między kolanami (tym razem tak, żeby tylny otwór na nit był od strony ciała). Potem wciska się dwoma kciukami, przyłożonymi na wysokości przedniego otworu, obręcz aluminiową na nit tak głęboko, aż otwór obręczy pokryje się z tym w hełmie i równocześnie trzyma się nit środkowym oraz wskazującym palcem, a obręcz aluminiową [zewnętrzną] przy hełmie kciukiem lewej dłoni. Następnie odciąga się prawą dłonią wewnętrzną obręcz hełmu i postępuje z nakładaniem podkładki i dociskaniem nitu tak, jak opisano już powyżej. W przypadku drugiego przedniego otworu czynności należy wykonać w ten sam sposób.

Jeżeli obręcz zewnętrzna przy dociskaniu z przodu natrafia na podkładkę wywietrznika i przez to przednie podłużne wycięcia obręczy zewnętrznej nie znajdują się na tej samej wysokości co otwory na nity hełmu, to najpierw z jednej strony pomiędzy obręcz zewnętrzną a wewnętrzną ścianę hełmu nad podkładką wywietrznika wprowadzić należy cienki pasek blachy albo taśmy stalowej ( grubość około 0,24 mm, szerokość 10 mm) i dwoma kciukami docisnąć fasunek tak daleko na dół, aby wycięcie pokrywało się z otworem na nit hełmu. Potem należy postępować przy wkładaniu i dociskaniu nitu tak, jak opisano powyżej. Po dociśnięciu nitów o kant stołu z pomocą prawej dłoni, wyciąga się wcześniej wsadzony pasek blachy.

Każdy nit warto mocniej zamocować, poprzez lekkie dobicie młotkiem od środka – przykładając na potnik drewienko, z równoczesnym przyłożeniem nitu do stołu, aby fasunek był mocniej związany z hełmem.

Źródło: Merkblatt über Verpassen u. Sitz des Stahlhelms, Oertzenscher Taschenkalender für die Offiziere des Heeres (Früher Fricks), 62. Jahrgang (1. Oktober 1941 bis 30 September 1942), s. 731 – 733, tłum. M.T.